بررسی کیفی احساس امنیت آنلاین کاربران شبکه های اجتماعی

این پژوهش کیفی با هدف مطالعه احساس امنیت آنلاین کاربران ایرانیِ شبکه‌های اجتماعی در بازه زمانی مهر 1396 تا دی 1397 با روش تثلیث انجام شده است. شبکه‌های اجتماعی مجازی موردتوجه شامل شبکه‌های داخلی هم‌چون سروش، ایتا و ... و شبکه‌های خارجی همان تلگرام، واتساپ و ... بودند. یافته‌های تحقیق با بهره‌گیری از مطالعات اسنادی، مصاحبه عمیق با خبرگان و کاربران فعال، تکنیک گروه‌متمرکز و تحلیل محتوای مراجعات سایبری کاربران و مصاحبه مطبوعاتی مسئولان بدست آمد که با رویکرد کدگذاری داده‌مبنا موردتحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعه حکایت از کشف 66 گزاره در 5 حوزه‌ی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حقوقی و 11 مقوله‌ی تبادلات مالی، فرصت‌های شغلی، عقاید سیاسی، توان ملی، اصول اخلاقی، هنجارهای فرهنگی، باورهای دینی، عواطف و احساسات، روابط خانوادگی، حریم خصوصی و حقوق شهروندی دارد. احساس امنیت آنلاین کاربران ایرانی، اگرچه با مصادیق متفاوتی از امنیت آفلاین بروز و نمود می‌یابد لیکن تحت‌تأثیر روابط دولت-شهروند در فضای واقعی جامعه است. نگرانی‌های کاربران بیشتر معطوف به بعد ذهنی و سطوح خرد امنیت است؛ آن‌جا که حریم شخصی کاربران نشانه می‌رود. تیغ دولبه فناوری و نظارت سیال عصر جدید، علاوه بر ایجاد رهایی و ارتقای آگاهی، درخدمت مقاصد نظام سیاسی بوده و این دغدغه اصلی کاربر ایرانی است. نظریات تورکل (2011) و ولمن (2012)، دیدگاه‌های مناسبی در تبیین وضعیت موجود مؤلفه‌های احساس امنیت آنلاین‌اند.